امنیت، پایداری و عملکرد موتورسیکلت، به‌ویژه در مسیرهای پرخطر یا پرتردد، تا حد زیادی به کیفیت لاستیک‌ها و شیوه نگهداری آن‌ها وابسته است. نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت موضوعی نیست که فقط به افراد حرفه‌ای مربوط باشد؛ بلکه هر راکب باید با اصول ابتدایی و پیشرفته آن آشنا باشد تا هم عمر لاستیک افزایش یابد و هم ریسک حوادث کاهش یابد.
این اهمیت باعث شده شرکت‌هایی مانند پارس موتور نیز در راهنمای محصولات خود به موضوع نگهداری صحیح لاستیک‌ها بپردازند. همچنین با بهره‌گیری از خدمات اعطای وام برای خرید موتور سیکلت و مشاوره در نمایندگی های معتبر پارس موتور، می‌توانید موتورسیکلتی با تایرهای باکیفیت تهیه کرده و نگهداری اصولی را آغاز کنید.
بررسی منظم فشار باد لاستیک‌های موتورسیکلت
اولین و یکی از حیاتی‌ترین اصول در نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت، بررسی منظم و دقیق فشار باد آن‌هاست. فشار نامناسب، چه زیاد و چه کم، به‌سرعت موجب فرسودگی، کاهش چسبندگی، و حتی ترکیدن لاستیک در سرعت بالا می‌شود. برای این کار باید از فشارسنج مخصوص استفاده کرده و آن را در حالت سرد (قبل از حرکت یا بعد از چند ساعت توقف) انجام دهید.
هر موتورسیکلت، با توجه به وزن، نوع کاربری و طراحی لاستیک، فشار توصیه‌شده خاصی دارد که در دفترچه راهنما یا روی بدنه درج شده است. نادیده‌گرفتن این موضوع، نه‌فقط عمر لاستیک را کوتاه می‌کند، بلکه ایمنی شما را هم به خطر می‌اندازد. کاهش یا افزایش فشار به‌طور مستقیم بر چسبندگی لاستیک، ترمزگیری و کنترل موتور در پیچ‌ها تأثیرگذار است.
برای بسیاری از شاغلان که روزانه مسیرهای متنوع و طولانی طی می‌کنند، تنظیم مداوم فشار تایر باید به یک عادت روزانه تبدیل شود. ابزارهای قابل‌حمل برای سنجش فشار، گزینه خوبی برای این افراد است. همچنین، استفاده از سیستم‌های TPMS (نظارت فشار تایر) که اخیراً در موتورسیکلت‌های پیشرفته نصب می‌شوند، کمک زیادی به بهبود نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت کرده‌اند.
بازرسی وضعیت ظاهری و آج لاستیک‌های موتورسیکلت
یکی از نکاتی که بسیاری از راکبان به آن بی‌توجه هستند، بازرسی بصری منظم لاستیک‌هاست. نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت بدون بررسی منظم ظاهر، به‌نوعی نادیده‌گرفتن هشدارهای زودهنگام لاستیک است. ترک‌های سطحی، فرورفتگی، برآمدگی، یا وجود اجسام خارجی مانند شیشه، میخ یا سنگ‌ریزه می‌تواند نشانه‌هایی از آسیب‌دیدگی یا فرسودگی باشد که در صورت بی‌توجهی به خرابی کامل منجر می‌شود.
آج لاستیک نیز نقش حیاتی در چسبندگی، کنترل و ترمزگیری دارد. لاستیک‌های صاف یا کم‌عمق در مسیرهای خیس بسیار خطرناک‌اند و احتمال لغزش را افزایش می‌دهند. قانون کلی این است که عمق آج باید بیشتر از ۲ میلی‌متر باشد، در غیر این صورت باید تعویض شود. برخی موتورسیکلت‌ها دارای نشانگر سایش آج هستند که به‌راحتی با نگاه می‌توان آن را بررسی کرد.
نکته مهم دیگر در نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت، توجه به نوع ساییدگی لاستیک‌هاست. اگر آج‌ها به‌طور نامتوازن ساییده شده‌اند، ممکن است ایراد از تنظیم نبودن کمک‌فنرها یا فشار باد نامناسب باشد. به همین دلیل، بررسی دوره‌ای آج، نشانه‌ای از سلامت کلی سیستم تعلیق و تنظیم فرمان نیز هست.
تعویض دوره ای لاستیک‌های موتورسیکلت
هیچ لاستیکی برای همیشه طراحی نشده است. حتی اگر تایر ظاهر مناسبی داشته باشد، با گذشت زمان ترکیبات شیمیایی آن خشک شده و قابلیت ارتجاعی‌اش را از دست می‌دهد. بنابراین یکی از پایه‌های اصلی در نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت، توجه به زمان تعویض لاستیک است.
معمولاً عمر مفید لاستیک‌ها ۴ تا ۵ سال است، حتی اگر استفاده زیادی از آن نشده باشد. تاریخ تولید لاستیک‌ها به‌صورت چهاررقمی روی دیواره آن درج شده است. مثلاً عدد 3022 یعنی این لاستیک در هفته سی‌ام سال ۲۰۲۲ تولید شده است. اگر لاستیکی بیش از ۵ سال از زمان تولید آن گذشته باشد، بهتر است حتی بدون نشانه ظاهری خرابی، تعویض شود.
علاوه بر عمر زمانی، نوع رانندگی، نوع مسیرها (خاکی، شهری، جاده‌ای)، و وزن بار حمل‌شده نیز در کاهش عمر لاستیک مؤثر است. در مشاغلی که موتورسیکلت ابزار اصلی کار محسوب می‌شود، این بازه می‌تواند کوتاه‌تر نیز باشد. استفاده از برندهای معتبر، مشورت با کارشناسان، و حفظ سابقه سرویس‌های دوره‌ای، نقش زیادی در بهینه‌سازی نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت دارد.
حفظ شرایط نگهداری لاستیک‌های موتورسیکلت در زمان توقف طولانی
در بسیاری از موارد، موتورسیکلت برای مدتی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد؛ چه به دلیل مسافرت، تغییر شغل، یا فصول خاص مانند زمستان. در چنین شرایطی، روش صحیح توقف و نگهداری می‌تواند عمر لاستیک‌ها را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار دهد. یکی از اصول فراموش‌شده در نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت، آماده‌سازی تایرها برای توقف‌های بلندمدت است.
اول از همه، باید تایرها را کاملاً تمیز کرده، از هرگونه گل‌ولای، روغن یا مواد شیمیایی پاک کرد. سپس موتورسیکلت باید در محل خشک و دور از نور مستقیم خورشید و منابع گرما نگهداری شود، زیرا اشعه UV و دمای بالا موجب ترک‌خوردگی سطحی لاستیک می‌شود. در صورت امکان، بهتر است تایرها روی پایه نگه‌دارنده قرار گیرند تا وزن موتور به آن‌ها فشار وارد نکند. اگر چنین پایه‌ای در دسترس نیست، حرکت دادن موتورسیکلت هر چند روز یک‌بار می‌تواند مانع تغییر شکل لاستیک‌ها شود.
در کنار این اقدامات، تنظیم فشار باد قبل از توقف و پس از آغاز مجدد استفاده اهمیت زیادی دارد. بررسی وضعیت آج، ترک‌خوردگی یا خشک‌شدگی سطحی پس از وقفه‌های بلند، یک گام مهم در نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت به‌شمار می‌رود و می‌تواند از هزینه‌های غیرضروری جلوگیری کند.
انتخاب لاستیک‌های مناسب موتورسیکلت با نوع کاربرد
مهم‌ترین اشتباهی که در نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت دیده می‌شود، انتخاب نامناسب نوع لاستیک با نوع رانندگی و کاربرد موتورسیکلت است. هر نوع تایری برای کاربرد خاصی طراحی شده است: لاستیک‌های شهری، تایرهای جاده‌ای، تایرهای آف‌رود، لاستیک‌های اسپرت یا مسابقه‌ای و … . استفاده از تایر اشتباه، حتی اگر نو باشد، می‌تواند عملکرد وسیله را کاهش داده و ایمنی را به خطر بیندازد.
مثلاً فردی که در شهر و مسیرهای آسفالته تردد دارد، به تایرهای نرمی با چسبندگی خوب نیاز دارد. درحالی‌که فردی که در مسیرهای خاکی یا کوهستانی رفت‌وآمد می‌کند، نیاز به تایرهایی با آج درشت و مقاوم در برابر ضربه دارد. یکی از نکات مهم در نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت همین هماهنگی میان نوع تایر و نوع مسیر است.
همچنین باید به تناسب سایز لاستیک با رینگ، قدرت موتور و تعادل بدنه توجه شود. برخی افراد به اشتباه لاستیک پهن‌تر یا باریک‌تری انتخاب می‌کنند که باعث تغییر در فرمان‌پذیری و افزایش مصرف سوخت می‌شود. مشورت با متخصص یا نمایندگی رسمی می‌تواند در انتخاب صحیح مؤثر باشد و به نگهداری بلندمدت لاستیک‌ها کمک کند.
نتیجه‌گیری
نگهداری از لاستیک‌های موتورسیکلت نه‌تنها برای افزایش عمر تایرها بلکه برای تضمین ایمنی راکب و حفظ عملکرد فنی موتورسیکلت ضروری است. رعایت اصولی مانند بررسی فشار، بازبینی آج، تعویض به‌موقع، انتخاب تایر مناسب و نگهداری صحیح در توقف‌های بلندمدت، همگی در بهره‌وری بالاتر نقش دارند.
پیشنهاد می‌شود پیش از خرید تایر یا موتورسیکلت، با متخصصین در نمایندگی های معتبر پارس موتور مشورت کرده و با استفاده از خدمات اعطای وام برای خرید موتور سیکلت، گزینه‌ای مطمئن و اقتصادی تهیه نمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر، به وب‌سایت رسمی پارس موتور مراجعه فرمایید.
